معنی کلمه بمب هیدروژنی در دانشنامه عمومی
نخستین آزمایش این نوع بمب در سال ۱۹۵۲ توسط ایالات متحده آمریکا انجام شد. یک سال بعد اتحاد جماهیر شوروی نیز این بمب را ساخت و در سال های بعد بریتانیا، فرانسه و چین نیز به تولید و آزمایش آن اقدام کردند. امروزه تقریباً تمام بمب های هسته ای این پنج کشور که در حالت عملیاتی و فعال قرار دارد از این نوع است.
در این نوع بمب، با ایجاد یک انفجار اورانیومی یا پلوتونیومی، دمایی معادل چندین میلیون درجه سلسیوس ایجاد می شود. ایزوتوپ های هیدروژنی که در بمب به کار رفته اند، تحت این شرایط با یکدیگر جوش می خورند و به هلیم تبدیل می شوند و در این همجوشی، انرژی بسیار زیادی را آزاد می سازند. بنابراین در این نوع بمب، ترکیبی از شکاف هسته ای و همجوشی هسته ای به کار رفته است. بمب اتمی نسبتاً کوچکی که شهر ژاپنی هیروشیما را نابود کرد، قدرت انفجاری معادل ۲۰۰۰۰ تن تی ان تی، که یک مادهٔ انفجاری عادی امروزی است، داشت. در مقابل، بزرگترین بمب هیدروژنی ای که تاکنون برای آزمایش، منفجر شده، معادل ۵۰ مگاتن تی ان تی قدرت انفجاری داشته است. نام این بمب بمب تزار بود که اتحاد جماهیر شوروی آن را در سال ۱۹۶۱ آزمایش کرد. این قدرت انفجاری ۲۵۰۰ برابر قدرت انفجاری بمب هیروشیماست.
برای انجام عمل پیوند باید هسته دو اتم به شدت به یکدیگر برخورد نموده، تا با هم پیوند خورده و در هم ذوب شوند. اما دافعه الکترواستاتیکی بین دو هسته، مانع بزرگی در این راه محسوب می شود و در فواصل بینهایت نزدیک این دافعه فوق العاده زیاد است. بنابراین بایستی به هسته ها آنقدر سرعت داد که از این مانع عبور نمایند. می دانیم که سرعت ذرات در هر گازی بستگی به درجه حرارت آن گاز دارد. پس کافی است درجه حرارت را آنقدر بالا ببریم تا سرعت لازم برای عبور از این مانع به دست آید. درجه حرارت لازم برای این کار چندین میلیون درجه سلسیوس است و چنین حرارتی در کره زمین وجود ندارد. اما اگر یک بمب اتمی در وسط توده ای از هسته های سبک منفجر شود، حرارت فوق العاده ای که از انفجار بمب حاصل می شود، حرارت هسته های سبک را به قدری بالا می برد که پیوند آن ها را امکان پذیر سازد. این موضوع اساس ساختمان بمب حرارتی و هسته ای ( ترمونوکلئور ) است. همانطوری که در کبریت عادی برای آتش گرفتن ابتدا گوگرد موجود در آن بر اثر مالش محترق می شود و آنگاه باروت را روشن می سازد، در بمبهای ( حرارتی و هسته ای ) نیز ابتدا یک بمب اتمی معمولی منفجر می شود و در نتیجه انفجار توده ای از اجسام سبک را به حرارت فوق العاده ای می رساند، به طوری که هسته های آن ها به هم می پیوندند و آنگاه انفجار مهیب تری انجام می گیرد. بعد از انفجار یک بمب اتمی معمولی، عمل سرد شدن به سرعت انجام می گیرد. بنابراین، باید فعل و انفعالاتی را در نظر گرفت که در آن ها عمل پیوند به سرعت انجام گیرد. اگر یک بمب اتمی را در مخلوطی از دوتریوم و تریتیوم محصور کرده و مجموعه را در یک محفظه با مقاومت مکانیکی زیاد قرار دهیم، پس از انفجار بمب هسته ای، محیط مساعدی برای یک فعل و انفعال ترمونوکلئور ( فعل و انفعال هسته ای گرمازا ) به وجود می آید و در اثر آن عمل پیوند هسته ها انجام شده و هلیوم به وجود می آید. در نتیجه این فعل و انفعال، حدود هفده میلیون الکترون ولت، انرژی آزاد می شود. این میزان انرژِی نسبت به واحد وزن ماده قابل انفجار، در حدود چهار برابر انرژی است که از شکسته شدن اورانیوم حاصل می شود. به عبارت دیگر در موقع پیوند هسته های دوتریم و تریتیوم، انرژی بیشتر بر واحد جرم نسبت به شکافته شدن هسته های اورانیوم رها می شود.