اپرانامه

اسمایت در طول زندگی خود چندین ماجرای عاشقانه داشت که بیشتر آن‌ها با زنان بود. دوست و اپرانامه‌نویس او، هنری بنت بروستر شاید تنها معشوق مذکر او باشد. اسمایت در ۱۸۹۲ به او نوشت: «نمی‌دانم چرا برای من خیلی آسان‌تر است که شخصی از جنس خود را عاشقانه دوست بدارم تا شخصی از جنس تو را. نمی‌توانم آن را از ذهنم بیرون کنم چرا که من از نظر فکری شخص کاملاً سالمی هستم.» اتل مدتی عاشق مدافع حق رأی زنان، املین پنکهرست بود. او در ۷۱ سالگی عاشق ویرجینیا وولف نویسنده شد که او هم در جنبش حق رأی زنان کار می‌کرد. رابطهٔ اسمایت با ویولت گوردون وودهاوس توسط راجر اسکروتن در اپرایی به نام ویولت (۲۰۰۵) نشان داده شده است.

وِردی اپرای اتلو را بر اساس نمایش‌نامهٔ اتلو، اثر ویلیام شکسپیر، و لیبرتو (اپرانامهٔ) آریگو بوئیتو ساخت. اتلو آخرین اپرای وردی بود و نخستین بار در ۵ فوریهٔ ۱۸۸۷ در لا اسکالا واقع در شهرِ میلان اجرا شد.

آلماست (ارمنی: Ալմաստ) تنها اپرای آلکساندر اسپندیریان، آهنگساز اهل کشور ارمنستان است. اپرانامه آلماست توسط سوفیا پارنوک با اقتباس از «تصرف قلعه تمپک» نوشته هوهانس تومانیان نگاشته شده‌است.

روسینی اپرای اتلو را بر اساس لیبرتو (اپرانامه)ای از فرانچسکو ماریا بِریو دی سالْسا ساخت. داستانِ این اثر بر مبنای روایتی فرانسوی است نه بر اساس اتلو، نمایش‌نامهٔ معروفِ ویلیام شکسپیر؛ چراکه نه روسینی از نسخهٔ انگلیسیِ اثر، یعنی نمایش‌نامهٔ شکسپیر، آگاه بود و نه اپرانویس (لیبرِتیست).

بوئیتو اپرانامه دو اپرای پایانی جوزپه وردی را استادانه نوشت. اتللو (۱۸۸۷) و فالستاف (۱۸۹۳) حاصل همکاری این دو دوست و همکار هستند.