ابوالکلام

آرامگاه ابوالکلام در نزدیک باب شاه جهان مسجد جامع دهلی و روبروی قلعه سرخ می‌باشد.

ابوالکلام بعد از بازگشت از مکه، در حالیکه ده – یازده ساله بود به همراه پدرش در شهر کلکته باشنده گردید. وی سخنرانی زبردست و در گفتار بیان شیوایی داشت که بزودی آوازه او در میان مسلمانان پیچید.

ابوالکلام آزاد در سال ۱۸۸۸ میلادی، در خانواده‌ای فارسی‌زبان اهل هرات به نام «فیروزبخت» در شهر مکه به دنیا آمد و در سال ۱۸۹۸ به همراه پدرش مولوی خیر الدین، از علمای سرشناس خراسان به هندوستان کوچ کرد. مادر او دختر شیخ محمد ظاهر وطری، از علمای مدینه بود.

عامر خان هنرپیشه سرشناس هندی و هبت الله وزیر فعلی امور اقلیتها برادرزاده ابوالکلام می‌باشد.

ابوالکلام عبدالمومن در ۲۳ اوت ۱۹۴۷ در یک خانواده سیاسی مسلمان بنگالی در سلهت به دنیا آمد. پدرش، ابواحمد عبدالحافظ، وکیل برجسته‌ای بود که یکی از بنیانگذاران شاخه مسلم لیگ هند در سلهت بود و در جنبش پاکستان شرکت داشت. مادرش سیده شهربانو یکی از زنان پیشرو جنبش زبان بنگالی بود. او یکی از چهارده فرزند بود و برادر بزرگترش ابوالمال عبدالمحیط وزیر سابق دارایی بنگلادش است.

او به زبان‌های فارسی، اردو، عربی و هندی مسلط بودو اشعاری به این زبان‌ها دارد. دکترعلی اصغر حکمت می‌نویسد: «ابوالکلام آزاد پیرمردی است که در حدود شصت سال دارد و بسیار باهوش و حسّاس و پر از حرارت و جوش است و عربی و فارسی را به شیوایی تکلّم می‌کند، ربع ساعتی پذیرایی نمود و از مسائل مربوط به فرهنگ عمومی سخن می‌گفت…» «مولانا ابوالکلام آزاد دعوت کرد که فردا به منزل او برای چای برویم»[۱]

دکتر عبدالمنعم النمر (وزیر اوقاف و امور دینی مصر) و چهره اسلام‌شناس معاصر در مصر که در مجله العرب شماره ۱۸۴ پس از بیان دلایل ابوالکلام آزاد و دلایل مفسرین قبلی نتیجه می‌گیرد که ابوالکلام در موردکوروش کبیر و ذوالقرنین استدلال‌های منطقی ارائه کرده‌است، هرچند برخی مورخین منتقد دیدگاه او هستند.

زادروز ابوالکلام روز ۱۱ نوامبر به نام روز ملی آموزش در هند نام‌گذاری شده و هر سال مقامات از رئیس‌جمهور و نخست وزیر تا وزیر علوم در مراسمی در این خصوص سخنرانی می‌کنند.