آچمز
معنی کلمه آچمز در لغت نامه دهخدا

آچمز

معنی کلمه آچمز در لغت نامه دهخدا

( آچمز ) آچمز. [ م َ] ( ترکی ، ص ) ( ظ. از ترکی ِ آچلمز به معنی باز نمی شود ) مهره ای که اگر آن را برگیرند شاه شطرنج زده شود.

معنی کلمه آچمز در فرهنگ معین

( آچمز ) (مَ ) [ تر. ] ( اِ. )اصطلاحی است درشطرنج ، و حالت مهره ای که اگر آن را از جوار شاه بردارند، شاه کیش می شود.

معنی کلمه آچمز در فرهنگ عمید

( آچمز ) در شطرنج، حالت مهره ای که هرگاه آن را از برابر شاه بردارند شاه در حال کیش واقع شود بنابراین نمی توان آن را حرکت داد.

معنی کلمه آچمز در فرهنگ فارسی

( آچمز ) ( اسم ) ( بازی شطرنج ) حالت مهرهای که اگر آن را از جوار شاه بردارند شاه کیش میشود .
مهره که اگر آن را برگیرند شاه شطرنج زده می شود
درشطرنج حالت مهره که ازبرابرشاه بردارندکیش شود

معنی کلمه آچمز در دانشنامه عمومی

آچمز. آچمز یا پین ( به انگلیسی: Pin ) وضعیتی در بازی شطرنج است که در آن یکی از مهره ها که «مهرهٔ آچمز» نامیده می شود مجبور است برای دفاع از یک مهره یا خانهٔ ارزشمند در جای خود میخکوب شود. آچمز کردن تاکتیکی مؤثر برای ایجاد محدودیت در توانایی جابجایی سوارهای حریف است.
آچمز عبارتی است ترکی به معنی «باز نمی شود» یا به طور ساده تر «مسدود» یا «میخکوب».
دو نوع آچمزی در شطرنج بر حسب توانایی حرکت شطرنج باز آچمز شده وجود دارد:
• آچمزی مطلق
اگر هدف آچمزی شاه باشد، آچمزی، آچمزی مطلق نامیده می شود. در آچمزی مطلق مهرهٔ آچمز هرگز نمی تواند تکان بخورد، چون خط کیش باز می شود و شاه نمی تواند خورده شود.
• آچمزی نسبی
اگر هدف آچمزی چیزی غیر از شاه مثلاً وزیر یا رخ یا حتی خانه ای خالی باشد که اهمیت استراتژیکی دارد ( مانند خانهٔ ماتی که با تصرف آن می توان حریف را مات کرد ) آچمزی نسبی اتفاق افتاده است. در این وضعیت از نظر قانونی می توان مهرهٔ آچمز حرکت داد اما معمولاً حرکت آن به ضرر جدی مانند از دست دادن مهره یا مات شدن می انجامد.
به طور خلاصه، حرکت دادن آچمز شاه ممکن نیست، حرکت دادن آچمز وزیر و سایر مهره ها نیز معمولاً به زیان شطرنج باز است. در وضعیت های خاص و نادری در بازی عملی ممکن است بتوان مهرهٔ آچمز را حرکت داد ( البته به جز آچمز شاه ) آن هم در صورتی که مهرهٔ آچمز با حرکت خود به مهره ای باارزش تر یا هم ارزش مهرهٔ آچمز خودی حمله کند یا اینکه تهدید خطرناکی مانند حالت مات ایجاد کند که به آن تاکتیک ضد آچمزی می گویند.
در این شکل، فیل سفید، اسب سیاه را در قطر سفید آچمز کرده است، چون مهرهٔ هدف شاه است، اسب سیاه نمی تواند از جایش تکان بخورد، آچمزی اسب سیاه در این شکل آچمزی مطلق است. در ستون بی، رخ سیاه اسب سفید را آچمز کرده است. چون مهرهٔ هدف شاه نیست، اسب سفید می تواند حرکت کند که البته حرکت بدی است و برای سفید گران تمام می شود، چراکه با برخاستن اسب، رخ سیاه، وزیر سفید را می زند. آچمزی اسب سفید در این شکل آچمزی نسبی است.
در این وضعیت سه مهره شرکت دارند که هر سه آن ها در یک خط ( ردیف یا ستون یا قطر ) قرار می گیرند:
• مهرهٔ نخست مهرهٔ آچمز کننده است که مهرهٔ حریف را زیر ضرب گرفته و آن را آچمز کرده است. تنها مهره هایی که می توانند آچمز کنند مهره هایی با حرکت قطری و طولی - عرضی نامحدود هستند یعنی وزیر، رخ و فیل ولی مهره های شاه، اسب و سرباز چنین قابلیتی ندارند.
• دوم مهرهٔ آچمز شده که مجبور است در جای خود بماند. تمام مهره ها ممکن است در موقعیت آچمز قرار گیرند به جز شاه که باید از موقعیت کیش خارج شود.
• مهره سوم یعنی مهرهٔ هدف آچمزی معمولاً شاه یا وزیر است اما در برخی وضعیت های خاص ممکن است مهره های دیگر یا حتی خانه ای که تصرف آن اهمیت خاصی دارد هم باعث آچمز یک مهره شوند.
معنی کلمه آچمز در فرهنگ معین

معنی کلمه آچمز در ویکی واژه

(ورزش): در شطرنج، حالت مهره‌ای که معمولا مهره شاه را در پناه خود دارد، و اگر آن را حرکت دهند، شاه کیش می‌شود، بنابر این نمی‌توان آن را حرکت داد.
اصطلاحی است در شطرنج، و حالت مهره‌ای که اگر آن را از جوار شاه بردارند، شاه کیش می‌شود.
مترادف باز نمی‌کند، یا نمی‌گشاید، مانند باز نکردن در یا دروازه که جماعت داخل یا خارج شوند.

جملاتی از کاربرد کلمه آچمز

در خلاصه داستان مجموعه تلویزیونی «آچمز» آمده‌است: مصیب پس از چهل و پنج سال می‌فهمد که تنها فرزند خانواده نبوده‌است. وی برای پیدا کردن گمشده سالیان دور مادرش، راهی تهران می‌شود، اما خودش هم گمشده بزرگ‌تری دارد؛ عزت و احترام! مصیب مجبور است بین این دو گمشده یکی را انتخاب کند و همین داستان‌های پیچیده‌ای برایش به وجود می‌آورد که او را تبدیل به انسانی دیگر می‌کند.
آچمز یک مجموعهٔ تلویزیونی ایرانی به کارگردانی مهرداد خوشبخت و نویسندگی سعید فرهادی است که از ۲۲ تیر ۱۳۹۸ تا ۲۸ مرداد همان سال از شبکه سه پخش گردید.
موسیقی تیتراژ مجموعهٔ تلویزیونی آچمز کاری از گروه دال با صدای امین هدایتی و شعر غزل مهدوی می باشد