آزمندی

آز یا آزمندی به علاقه فراوان یا اشتیاق سیری‌ناپذیر، غیرضروری و بیش از حد برای به‌دست آوردن هر چه بیش‌تر مواردی چون ثروت، پایگاه اجتماعی، قدرت، مواد غذایی و مسائلی از این قبیل گفته می‌شود.

جان‌مایه اصلی باورهای مزدک که مبتنی بر دیانت زرتشتی بود، مبارزه با پنج دیو بدی یعنی خشم، کین، رشک، نیازمندی و آزمندی است. گرچه دین زرتشتی عهد مزدک با دین زرتشتی دوران اولیه ساسانیان تفاوت بسیاری داشت، مزدک نیز مانند زرتشت انسان را مکلف به عمل خیر می‌دانست و در شریعت او نیز قتل و ضرر رساندن به دیگران ممنوع بود. ابوریحان بیرونی به قدغن شدن ذبح چهارپایان که از باورهای مزدک بود، اشاره کرده و در منابع زبان پهلوی که از قدیمی‌ترین اسناد دربارهٔ مزدک است به نخوردن گوشت توسط مزدکیان اشاره شده‌است. شهرستانی در کتاب ملل و نحل دربارهٔ باورهای مزدک نوشته‌است

بگفت، ای تیره روز آزمندی تو گرگ بس شبان و گوسفندی

از ایشان نخست آزمندی بود که هرگز ز بیشی همی نغنود

آزمندیم و دم نزد یک دم جان ما بی غم تو بر در دل

در آن زمان، آلمان‌ها پشتیبان کمیته میلیون ایران بودند و کمک‌های مالی آنها دنباله کوشش‌های پورداوود و یارانش را شدنی می‌ساخت. پورداوود در سال‌های دیگر، زمانی که آتش جنگ خاموش شده بود، همکاری با آلمان‌ها را کاری ناروا برشمرد و آن اندازه دلیری در خود دید که لغزش‌های گذشته را در همراهی با سیاست آلمان‌ها نادرست بداند. اما به‌راستی او و دیگر جوانان کمیته میلیون ایران برای آگاهی‌بخشی به ایرانیان و برانگیختن آنان برای نگاهبانی از مرزهای کشور، راهی جز دست یاری به‌سوی آلمان‌ها دراز کردن، نداشتند. به‌ویژه آنکه آلمانی‌ها به‌دوراز آزمندی و خوی استعماری روس‌ها و انگلیسی‌ها بودند.

و گر آزمندیست و اندوه و رنج شدن تنگ‌دل در سرای سپنج

ایا دانشی مرد بسیار هوش همه چادر آزمندی مپوش

آزمندی هواپرست و خسیس در دهی بود کدخدا و رئیس

بگو از صاحب سر سلونی حدیث آزمندی کن فراموش