آتشفشان سپری {shield volcano} [زمین شناسی] آتشفشانی که به شکل سپر جنگی و مخروطی با دامنه های کم شیب است
معنی کلمه آتشفشان سپری در دانشنامه عمومی
آتشفشان سپری. آتشفشان سپری ( به انگلیسی: Shield volcano ) یکی از انواع آتشفشان است. از روی هم قرار گرفتن روانه های متوالی آتشفشان، ساختمان مدور کم ارتفاعی شبیه سپر تشکیل می شود که قطر آن غالباً به چندین ده کیلومتر می رسد و به آن آتشفشان سپری می گویند. در این نوع آتشفشان، ماگما از یک نقطه خارج می شود و به صورت مخروط های پهنی که دارای شیب دامنه ای بسیار کم هستند، در سطح زمین ظاهر می شود. این نوع آتشفشان دارای ماگمای رقیق بوده و فقط از نوع ماگمای خالص است و شبیه آتشفشان نوع هاوایی می باشد.
معنی کلمه آتشفشان سپری در ویکی واژه
آتشفشانی که به شکل سپر جنگی و مخروطی با دامنههای کمشیب است.
جملاتی از کاربرد کلمه آتشفشان سپری
در دو طرف آتشفشان چینگو و بهموازات گسلی شمالی-جنوبی، دیگر آتشفشانهای کوچک چینهای و مخروطهای خاکستر قرار دارند. مخروطهای جوانی همچون سِرُو دِه اویا در امتداد مرز ال سالوادور در جنوب واقع شدهاند و در بخش شمالی در گواتمالا، مخروط خاکستر وُلکان لاس ویبوراس قرار دارد که دهانهٔ آتشفشان سپری بازالتیای را پوشانده و برجستهترین مخروط از میان دیگر مخروطهای گسلکنترل در نزدیکی دریاچهٔ آتسکا تمپو بهشمار میرود.
تیتیلا دارای دو دهانهٔ آتشفشانی است که در قلهٔ آن و در جهتی شرقی-غربی قرار گرفتهاند و در دامنهٔ جنوبی آن مخروطهای خاکستر واقعند. این آتشفشان با آتشفشان سپری کوچک دیگری واقع در غرب آن به نام راسوشینا همپوشانی دارد.
آتشفشانهای مرکزی ممکن است از نوع آتشفشان چینهای یا آتشفشان سپری باشند.
تیتیلا آتشفشانی بازالتی و جوانترین آتشفشان سپری کوچک شناختهشده از نوع ایسلندی در رشتهکوه سردینی و مشرف بر کرانههای شمال غربی دریاچه گلوبوکوی است. این آتشفشان در اواخر دوره پلیستوسن شروع به شکلگیری نمود و در فاصلهٔ ۱۰-۸ تا ۳-۲ هزار سال پیش فعال بود. جریانهای گدازهٔ این آتشفشان باعث بستهشدن رودخانهای شد که درنتیجهٔ آن، دریاچهٔ گلوبوکو (بهمعنای ژرف) در سمت راست تیتیلا شکل گرفت.
ویامپولسکی خود از دو آتشفشان سپری بازالتی تا بازالتی-آندزیتی ویامپولسکی به ارتفاع ۱۲۲۵ متر و کاختانا به ارتفاع ۱۲۱۷ متر تشکیل شدهاست که این دو، آتشفشانهای قسمت شمال غربی رشتهکوه شمالی-جنوبی سردینی واقع در غرب کامچاتکا را تشکیل میدهند و در نزدیکی سرچشمهٔ رود کاختانا قرار دارند. تاریخ آخرین فوران این آتشفشانها مشخص نیست اما احتمال دارد در دورهٔ هولوسن بوده باشد.
آتشفشان سپری زاپاترا، جزیرهای به ابعاد ۷ در ۱۰ کیلومتر را در غرب دریاچهٔ نیکاراگوئه کمی دورتر از آتشفشان مومباچو تشکیل میدهد. کاسه آتشفشانی کوچک و تقریباً دایرهایشکل زاپاترا به قطر ۲ کیلومتر در نزدیکی مرکز جزیره قرار دارد و مجموعهای از گسلهای شمالشرقیگرا که تا درون دریاچه نیکاراگوئه نیز امتداد یافتهاند آن را قطع میکنند. در مرکز این کاسهٔ آتشفشانی گنبد گدازهای به ارتفاع ۳۰۵ متر قرار دارد که سرو ال لانو نامیده میشود و در دامنههای جنوبی و شمال شرقی آتشفشان نیز میتوان گنبدهای گدازهٔ دیگری را مشاهده نمود.
آتشفشان پوراسه در جنوب شرقی شهر پوپایان و در منتهیالیه شمال شرقی تودهای آتشفشانی قرار دارد و شامل آتشفشان چینهای آندزیتیای با دهانهای به قطر ۵۰۰ متر واقع در قلهٔ پوشیده از برف آن است که این اتشفشان خود بر روی یک آتشفشان سپری داسیتی شکل گرفته است. وقوع فورانهای انفجاری مکرر در طی سدههای نوزدهم و بیستم از نظر ریختشناسی سبب تغییر شکل دهانهٔ آتشفشان شده است.
آتشفشانهای مرکزی در طول عمر خود دچار فورانهای دورهای میشوند که میتواند بیش از یک میلیون سال طول بکشد. در ایسلند، نامگذاری سامانههای آتشفشانی معمولاً از یک آتشفشان مرکزی مرتبط گرفته میشود. بزرگترین آتشفشان مرکزی یخچالی شناختهشده بر روی زمین، کوه هادینگتون در جنوبگان است که یک آتشفشان سپری پوشیده با یخچال طبیعی است که در جزیره جیمز راس قرار دارد.