آبانگان

نام آبانگان ظاهراً از کلمه جاوه‌ای «آبانگ» به معنی قرمز گرفته شده و اولین بار توسط کلیفورد گیرتز به‌کار رفته‌است، اما از آن به بعد معنی آن تغییر کرده‌است.

«در جشن آبانگان، پارسیان به ویژه زنان در کنار دریا یا رودخانه‌ها، فرشتهٔ آب را نیایش می‌کنند. ایرانیان کهن آب را پاک (مقدس) می‌شمردند و هیچ‌گاه آن را آلوده نمی‌کردند و آبی را که ویژگی سه‌گانه‌اش (رنگ- بو- مزه) دگرگون می‌شد برای آشامیدن و شستشو به کار نمی‌بردند. زرتشتیان نیز در این روز همانند سایر جشن‌ها به آدریان‌ها (آتشکده‌ها) می‌روند و پس از آن برای گرامی داشت مقام فرشتهٔ آب‌ها، به کنار جوی‌ها و قنات‌ها رفته و با خواندن اوستای آبزور (بخشی از اوستا که به آب و آبان وابسته است) و به دستیاری مُوبَد خوانده می‌شود، اهورامزدا را ستایش کرده و درخواست فراوانی آب و نگهداری آن را کرده و پس از آن به شادی می‌پردازند.»

در گاه‌شماری رسمی ایران نام این ماه از نام ماه هشتم گاه‌شماری اوستایی نو که در اوستایی اَپَم نام دارد، برگرفته شده‌است. در گاه‌شماری زرتشتی دهمین روز هرماه نیز آبان نام دارد و در آبان‌روز از آبان‌ماه، جشن آبانگان برگزار می‌شود. برخی ایزد این ماه را تیشتر و برخی این ماه را متعلق به ایزدبانو آناهیتا می‌دانند.[نیازمند منبع]

آب در مزدیسنا که جزو اولین دین‌های جهان بشمار می‌رود بسیار حائز اهمیت است. آبانگان یکی از جشن‌های ایرانی است که در ستایش و نیایش ایزدبانو آناهیتا که ایزد آب‌های روان بوده‌است، برگزار می‌شده‌است. زمان برگزاری این جشن در آبان، روز دهم آبان بوده‌است. همچنین آناهیتا یکی از ایزدبانوان ایرانی-آریایی، هدایت و نگهبانی تمام آب‌های جهان را به عهده دارد.

آبانگان (چهارمِ آبان‌ماه به گاهشماریِ کنونی، دهمِ آبان‌ماه به گاهشماریِ یزدگردی) یکی از جشن‌های ایرانی است که در ستایش و نیایش ایزدبانو آناهیتا که ایزد آب‌های روان بوده‌است، برگزار می‌شده‌است. زمان برگزاری این جشن در آبان، روز دهم آبان بوده‌است.

مردم آبانگان بیشتر به پیروی از یک نظام اعتقادی محلی به نام «عادت» و کباتینان گرایش دارند تا پیروی از احکام اسلام. باورهای آنها تلفیقی است از آیین‌های هندو، بودایی و زنده‌انگاری.